Yang kurik itu kundi, yang merah itu saga, yang baik itu budi, yang indah itu bahasa’
Ungkapan di atas melambangkan keindahan bahasa dan budi yang menjadi latar belakang kehidupan bangsa Melayu sejak berzaman.
Melayu terkenal sejak era keagungan Melaka sebagai bangsa yang berwibawa dan mempunyai bahasa bertaraf dunia. Bahasa Melayu dipertuturkan di gugusan kepulauan Melayu dan menjadi pengucapan terpenting sepanjang Selat Melaka hingga Selat Sunda, selatan Thailand dan selatan Filipina. Bahasa Melayu menjadi penegak hukum kanun di Nusantara, sekali gus dihargai sebagai bahasa rasmi sejak 1400.
Bagaimanapun keadaan berubah apabila kehadiran penjajah Barat, terutama Inggeris yang berjaya membawa ‘bahasa baru’ sebagai pengganti bahasa Melayu. Keadaan lebih malang apabila kemerdekaan negara pada 1957 berjaya memberi penarafan terhadap bahasa asing dan menafikan kewujudan bahasa tempatan sejak ribuan tahun.
Walaupun bahasa Melayu diiktiraf bahasa kebangsaan, kewujudannya dipertikai pelbagai sektor. Papan tanda mengabaikan bahasa Melayu sebagai bahasa maklumat bercambah di pelbagai tempat. Pengacara radio dan televisyen menggunakan bahasa slanga dengan alasan mempercepatkan proses sebaran am. Lebih malang apabila pemimpin politik dan korporat menggunakan bahasa Inggeris sebagai pengucapan utama, sekali gus menodai kesucian bahasa Melayu itu sendiri.
Sejarah bahasa Melayu di Malaysia sentiasa diancam dengan kesediaan penutur untuk menghargai kedaulatan bangsa, atau menggunakan bahasa Inggeris sebagai wadah pengucapan ilmu.
Tindakan memperkenalkan Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik Dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) pada 2003 adalah bukti nyata ada pihak yang meragui nilai ilmu bahasa Melayu.
Bagaimanapun pejuang bahasa harus berterima kasih kepada Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), Dr Awang Sariyan kerana menyarankan program audit bahasa Melayu bagi memantau penggunaan bahasa kebangsaan pada peringkat perkhidmatan awam pada 29 Oktober 2011.
Beliau berkata, program itu perlu dilakukan dengan melihat dua aspek utama iaitu sejauh mana bahasa Melayu diguna pakai dalam perkhidmatan awam serta mutu bahasa kebangsaan yang digunakan.
Dr Awang yakin dalam tempoh dua hingga tiga tahun program ini dilaksanakan, penggunaan dan mutu bahasa Melayu yang digunakan akan melonjak apatah lagi jika ia dikaitkan dengan indeks petunjuk prestasi (KPI) mereka.
Kertas kerja Dr Awang bertajuk ‘Bahasa Melayu Dalam Perkhidmatan Awam’ pada Kongres Bahasa Dan Persuratan Melayu pada Oktober 2011 menjadi kenyataan apabila beliau dilantik Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustka (DBP) pada 1 Februari lalu.
Sepanjang 2012 isu audit bahasa menjadi tumpuan umum kerana masyarakat berharap bahasa Melayu tidak lagi diperlekeh.
Dr Awang memanfaatkan jawatannya untuk memartabatkan bahasa Melayu sebagai pengucapan utama. Program audit bahasa dilaksanakan bertujuan memartabatkan bahasa Melayu di agensi kerajaan.
Kerajaan juga perlu mewujudkan mekanisme supaya setiap jabatan dan agensi kerajaan menyediakan dokumen atau surat rasmi dalam bahasa Melayu.
Ia bukan saja bagi urusan yang membabitkan antara jabatan atau agensi semata-mata, malah merangkumi hubungan dengan pihak luar seperti kedutaan asing di negara ini.
Dalam hal ini kerajaan digesa bertegas dengan memulangkan semula surat rasmi atau dokumen yang tidak menggunakan bahasa Melayu.
Kerajaan juga wajar menimbang untuk mewujudkan atase pendidikan dan pengembangan budaya di kedutaan Malaysia di luar negara bagi mempromosikan bahasa dan budaya Melayu kepada masyarakat antarabangsa seperti yang dilakukan oleh Indonesia.
Dr Awang sebagai sarjana dan penyelidik bahasa berjaya mengembalikan maruah DBP kepada matlamat asalnya. Sejak penubuhan pada 1956 hasil rumusan dan keputusan Kongres Bumiputera, DBP diberi amanah untuk memartabat dan memperkembangkan bahasa Melayu sebagai pengucapan ilmu terpenting.
Matlamat penubuhan adalah sebagai agensi pembangunan dan perancangan bahasa Melayu. Tugas penerbitan, percetakan dan pemasaran buku ilmiah boleh diserahkan kepada jawatankuasa khas yang memiliki kepakaran mengenai keperluan supaya keberkesanan kos dapat dicapai.
Malangnya matlamat asal DBP dikaburi dengan isu lain termasuk polemik pengedaran buku yang terhad serta isu sastera dan budaya yang tidak berkembang.
Dr Awang boleh dianggap istimewa di DBP setanding Tan Syed Nasir Ismail dan Datuk Hassan Ahmad. Keutuhan bahasa Melayu dalam sektor awam merintis jalan kepada audit bahasa secara menyeluruh, termasuk sektor bandar dan perniagaan. Kita tidak mahu imej kota besar negara dilihat seperti di England dan Hong Kong yang mengutamakan bahasa Inggeris dan Mandarin.
Kerajaan memberi reaksi positif terhadap projek audit bahasa apabila Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin merestui usaha yang dilakukan DBP. Penubuhan Jawatankuasa Pelaksanaan Bahasa Kebangsaan dipengerusikan Muhyiddin membuktikan komitmen kerajaan mendaulatkan penggunaan bahasa Melayu.
Jawatankuasa itu akan membuat pemantauan di semua kementerian, jabatan dan agensi kerajaan serta sektor swasta, untuk memastikan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan terus dipelihara.
Sehingga kini jawatankuasa itu berjaya melaksanakan beberapa inisiatif untuk menggalakkan penggunaan bahasa Kebangsaan dalam sektor awam dan swasta. Antaranya garis panduan penggunaan bahasa Melayu dalam komunikasi massa, program Ahli Parlimen bersama masyarakat di 21 pihak berkuasa tempatan (PBT), program penggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan di enam Kampung Baru Cina dan Seminar Pelaksanaan Bahasa Kebangsaan Sektor Perdagangan dan Kepenggunaan.
Sistem penarafan bintang bahasa kebangsaan bagi menghargai usaha PBT memartabatkan penggunaan bahasa Kebangsaan di tempat awam turut diwujudkan. Tiga agensi iaitu DBP, PBT dan kerajaan negeri bekerjasama membangunkan sistem penarafan bintang untuk dilaksanakan secara rintis tahun depan.
Dalam memperkasakan bahasa kebangsaan kita yakin sistem pendidikan di Malaysia mempunyai peranan dan mampu memupuk semangat perpaduan nasional. Melalui penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan, rakyat di negara ini bukan saja dapat menguasai bahasa kebangsaan, tetapi juga menghayati nilai perpaduan dan jati diri nasional yang ingin diterapkan.
Beberapa kegiatan kebahasaan dijalankan sepanjang 2012 termasuk pada peringkat daerah, negeri dan pusat. Bulan Bahasa Kebangsaan 2012 diadakan sebagai kesinambungan usaha memartabatkan bahasa Melayu.
Minggu Bahasa Melayu diadakan pada 2 hingga 6 Julai lalu. Kembara Bahasa DBP 2012 diadakan pada 21 hingga 24 November sebagai usaha mendaulatkan bahasa Melayu sebagai citra budaya tempatan.
Bagaimanapun sehingga pertengahan Disember, isu bahasa di papan tanda atau papan iklan yang cacamarba dan lintang pulang belum diatasi. PBT masih berlembut dan membiarkan sektor swasta meremehkan bahasa kebangsaan. Kita masih melihat nama taman perumahan baru yang masih mengutamakan bahasa Inggeris untuk kelihatan lebih gah. Ejaan tidak betul masih kita lihat di papan tanda besar yang mengutamakan bahasa asing sebagai pengucapan utama.
Ramai juga pemimpin korporat menggunakan bahasa Inggeris ketika sidang media seolah-olah menafikan usaha audit bahasa yang dilakukan DBP. Kita yakin keadaan ini tidak berlaku jika pihak yang mendakwa rakyat Malaysia mempunyai semangat cintakan bahasa dan bangsanya. Malaysia tanpa bahasa hanya menguatkan hujah kewujudan budaya popular yang lahir daripada tulisan khidmat pesanan ringkas (SMS) dan e-mel tanpa akar umbi. - Berita Harian. 20 Disember 2012
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1,000 tahun
682 Masihi
4 negara
300 juta
70,000 orang
1968 pengisytiharan
17 kertas kerja
Ungkapan di atas melambangkan keindahan bahasa dan budi yang menjadi latar belakang kehidupan bangsa Melayu sejak berzaman.
Melayu terkenal sejak era keagungan Melaka sebagai bangsa yang berwibawa dan mempunyai bahasa bertaraf dunia. Bahasa Melayu dipertuturkan di gugusan kepulauan Melayu dan menjadi pengucapan terpenting sepanjang Selat Melaka hingga Selat Sunda, selatan Thailand dan selatan Filipina. Bahasa Melayu menjadi penegak hukum kanun di Nusantara, sekali gus dihargai sebagai bahasa rasmi sejak 1400.
Bagaimanapun keadaan berubah apabila kehadiran penjajah Barat, terutama Inggeris yang berjaya membawa ‘bahasa baru’ sebagai pengganti bahasa Melayu. Keadaan lebih malang apabila kemerdekaan negara pada 1957 berjaya memberi penarafan terhadap bahasa asing dan menafikan kewujudan bahasa tempatan sejak ribuan tahun.
Walaupun bahasa Melayu diiktiraf bahasa kebangsaan, kewujudannya dipertikai pelbagai sektor. Papan tanda mengabaikan bahasa Melayu sebagai bahasa maklumat bercambah di pelbagai tempat. Pengacara radio dan televisyen menggunakan bahasa slanga dengan alasan mempercepatkan proses sebaran am. Lebih malang apabila pemimpin politik dan korporat menggunakan bahasa Inggeris sebagai pengucapan utama, sekali gus menodai kesucian bahasa Melayu itu sendiri.
Sejarah bahasa Melayu di Malaysia sentiasa diancam dengan kesediaan penutur untuk menghargai kedaulatan bangsa, atau menggunakan bahasa Inggeris sebagai wadah pengucapan ilmu.
Tindakan memperkenalkan Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik Dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) pada 2003 adalah bukti nyata ada pihak yang meragui nilai ilmu bahasa Melayu.
Bagaimanapun pejuang bahasa harus berterima kasih kepada Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), Dr Awang Sariyan kerana menyarankan program audit bahasa Melayu bagi memantau penggunaan bahasa kebangsaan pada peringkat perkhidmatan awam pada 29 Oktober 2011.
Beliau berkata, program itu perlu dilakukan dengan melihat dua aspek utama iaitu sejauh mana bahasa Melayu diguna pakai dalam perkhidmatan awam serta mutu bahasa kebangsaan yang digunakan.
Dr Awang yakin dalam tempoh dua hingga tiga tahun program ini dilaksanakan, penggunaan dan mutu bahasa Melayu yang digunakan akan melonjak apatah lagi jika ia dikaitkan dengan indeks petunjuk prestasi (KPI) mereka.
Kertas kerja Dr Awang bertajuk ‘Bahasa Melayu Dalam Perkhidmatan Awam’ pada Kongres Bahasa Dan Persuratan Melayu pada Oktober 2011 menjadi kenyataan apabila beliau dilantik Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustka (DBP) pada 1 Februari lalu.
Sepanjang 2012 isu audit bahasa menjadi tumpuan umum kerana masyarakat berharap bahasa Melayu tidak lagi diperlekeh.
Dr Awang memanfaatkan jawatannya untuk memartabatkan bahasa Melayu sebagai pengucapan utama. Program audit bahasa dilaksanakan bertujuan memartabatkan bahasa Melayu di agensi kerajaan.
Kerajaan juga perlu mewujudkan mekanisme supaya setiap jabatan dan agensi kerajaan menyediakan dokumen atau surat rasmi dalam bahasa Melayu.
Ia bukan saja bagi urusan yang membabitkan antara jabatan atau agensi semata-mata, malah merangkumi hubungan dengan pihak luar seperti kedutaan asing di negara ini.
Dalam hal ini kerajaan digesa bertegas dengan memulangkan semula surat rasmi atau dokumen yang tidak menggunakan bahasa Melayu.
Kerajaan juga wajar menimbang untuk mewujudkan atase pendidikan dan pengembangan budaya di kedutaan Malaysia di luar negara bagi mempromosikan bahasa dan budaya Melayu kepada masyarakat antarabangsa seperti yang dilakukan oleh Indonesia.
Dr Awang sebagai sarjana dan penyelidik bahasa berjaya mengembalikan maruah DBP kepada matlamat asalnya. Sejak penubuhan pada 1956 hasil rumusan dan keputusan Kongres Bumiputera, DBP diberi amanah untuk memartabat dan memperkembangkan bahasa Melayu sebagai pengucapan ilmu terpenting.
Matlamat penubuhan adalah sebagai agensi pembangunan dan perancangan bahasa Melayu. Tugas penerbitan, percetakan dan pemasaran buku ilmiah boleh diserahkan kepada jawatankuasa khas yang memiliki kepakaran mengenai keperluan supaya keberkesanan kos dapat dicapai.
Malangnya matlamat asal DBP dikaburi dengan isu lain termasuk polemik pengedaran buku yang terhad serta isu sastera dan budaya yang tidak berkembang.
Dr Awang boleh dianggap istimewa di DBP setanding Tan Syed Nasir Ismail dan Datuk Hassan Ahmad. Keutuhan bahasa Melayu dalam sektor awam merintis jalan kepada audit bahasa secara menyeluruh, termasuk sektor bandar dan perniagaan. Kita tidak mahu imej kota besar negara dilihat seperti di England dan Hong Kong yang mengutamakan bahasa Inggeris dan Mandarin.
Kerajaan memberi reaksi positif terhadap projek audit bahasa apabila Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin merestui usaha yang dilakukan DBP. Penubuhan Jawatankuasa Pelaksanaan Bahasa Kebangsaan dipengerusikan Muhyiddin membuktikan komitmen kerajaan mendaulatkan penggunaan bahasa Melayu.
Jawatankuasa itu akan membuat pemantauan di semua kementerian, jabatan dan agensi kerajaan serta sektor swasta, untuk memastikan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan terus dipelihara.
Sehingga kini jawatankuasa itu berjaya melaksanakan beberapa inisiatif untuk menggalakkan penggunaan bahasa Kebangsaan dalam sektor awam dan swasta. Antaranya garis panduan penggunaan bahasa Melayu dalam komunikasi massa, program Ahli Parlimen bersama masyarakat di 21 pihak berkuasa tempatan (PBT), program penggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan di enam Kampung Baru Cina dan Seminar Pelaksanaan Bahasa Kebangsaan Sektor Perdagangan dan Kepenggunaan.
Sistem penarafan bintang bahasa kebangsaan bagi menghargai usaha PBT memartabatkan penggunaan bahasa Kebangsaan di tempat awam turut diwujudkan. Tiga agensi iaitu DBP, PBT dan kerajaan negeri bekerjasama membangunkan sistem penarafan bintang untuk dilaksanakan secara rintis tahun depan.
Dalam memperkasakan bahasa kebangsaan kita yakin sistem pendidikan di Malaysia mempunyai peranan dan mampu memupuk semangat perpaduan nasional. Melalui penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan, rakyat di negara ini bukan saja dapat menguasai bahasa kebangsaan, tetapi juga menghayati nilai perpaduan dan jati diri nasional yang ingin diterapkan.
Beberapa kegiatan kebahasaan dijalankan sepanjang 2012 termasuk pada peringkat daerah, negeri dan pusat. Bulan Bahasa Kebangsaan 2012 diadakan sebagai kesinambungan usaha memartabatkan bahasa Melayu.
Minggu Bahasa Melayu diadakan pada 2 hingga 6 Julai lalu. Kembara Bahasa DBP 2012 diadakan pada 21 hingga 24 November sebagai usaha mendaulatkan bahasa Melayu sebagai citra budaya tempatan.
Bagaimanapun sehingga pertengahan Disember, isu bahasa di papan tanda atau papan iklan yang cacamarba dan lintang pulang belum diatasi. PBT masih berlembut dan membiarkan sektor swasta meremehkan bahasa kebangsaan. Kita masih melihat nama taman perumahan baru yang masih mengutamakan bahasa Inggeris untuk kelihatan lebih gah. Ejaan tidak betul masih kita lihat di papan tanda besar yang mengutamakan bahasa asing sebagai pengucapan utama.
Ramai juga pemimpin korporat menggunakan bahasa Inggeris ketika sidang media seolah-olah menafikan usaha audit bahasa yang dilakukan DBP. Kita yakin keadaan ini tidak berlaku jika pihak yang mendakwa rakyat Malaysia mempunyai semangat cintakan bahasa dan bangsanya. Malaysia tanpa bahasa hanya menguatkan hujah kewujudan budaya popular yang lahir daripada tulisan khidmat pesanan ringkas (SMS) dan e-mel tanpa akar umbi. - Berita Harian. 20 Disember 2012
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
No comments:
Post a Comment